‘Design your own life.’ De nieuwe reclame slogan van woonwarenhuis Ikea. Met als centrale vraag: ‘Wanneer ben jij opgehouden naar jezelf te luisteren??’
We zien de tegenstelling tussen kinderen die precies doen waar ze zelf in hebben, tegen de heersende modenormen ingaan en horen volwassenen over hun interieur. Zij hebben hun huis ingericht volgens de laatste trends, waarbij de vraag op komt of het hun eigen idee van inrichten is, of dat ze maar doen wat de mode voorschrijft. Zo ben ik zelf geïnspireerd door de woonbladen bij de inrichting van ons huis die uitgaan van het principe; ‘less is more’, wat mijn dochter van acht deed opmerken: Mam, het is wel mooi hier in huis, maar oma’s kamer vind ik veel gezelliger. Tja…
Ik vind het een leuke en slimme reclame. Een reclame die aansluit bij de wens jezelf te ontplooien. De vraag is natuurlijk wel of je echt naar jezelf luistert als je, net als miljoenen anderen, je huis inricht met de spullen van dit woonwarenhuis. Want in hoeveel huishoudens tref je niet de lampen, banken en boekenkasten van deze zaak aan….
Wat komt echt uit jezelf en wat komt door je omgeving of de groep waar je bij hoort? Volgens de evolutionair psychologen zit er bij ons diep geworteld de wens bij een groep te horen. Vroeger had je natuurlijk ook niet de mogelijk buiten de grot in je eentje te overleven. Dat is bij ons allang niet meer aan de orde, maar de wens erbij te horen kennen we allemaal. Maar als de veiligheid gegarandeerd is gaan we ook op zoek naar eigen ontplooiing en ontwikkeling. Autonomie en eigen verantwoordelijkheid worden in onze cultuur door de meeste mensen hoog aangeschreven.
Toch is het groepsgevoel een bijzonder sterke kracht. Er zijn heel interessante onderzoeken en experimenten gedaan die daar een goed beeld van geven. Bekend is het experiment van de apen. In een kooi met apen wordt een banaan opgehangen. Onder de banaan staat een trapje. Zodra een aap de trap opgaat om de banaan te pakken, worden alle apen kletsnat gespoten. Even later probeert een andere aap het ook, met hetzelfde resultaat. Uiteindelijk beletten de apen elkaar, ook maar in de buurt van de trap te komen. Ook de nieuwe apen die in de kooi geplaatst worden en de trap op willen gaan worden besprongen door de andere apen. Dit gaat zo door tot uiteindelijk de hele kooi vervangen is door apen die nog nooit hebben gemerkt dat ze natgespoten worden als de banaan willen pakken. Ook voor de ‘onbespoten’ apen is het not- done de trap op te gaan. Waarom is niet duidelijk. Zo doen we het hier nu eenmaal!
Voor organisaties is het belangrijk regelmatig stil te staan bij het waarom van een wijze van handelen. Is deze in overeenstemming met het doel en de missie van de organisatie?Voor de leidinggevende is het belangrijk de teamdoelen aan te geven, maar zeker ook er voor te zorgen dat er binnen de groep begrip en erkenning is voor alle individuen. En, heel belangrijk, dat er fouten gemaakt mogen worden. Luister naar elkaar en naar jezelf, dan komt het met ‘de inrichting’ wel in orde!
Jacqueline van Vreden
